April 20 : San Remigio & Santa Croce

april 20, 2017

Een heel koude dag, 2°C s'morgens onderweg naar de cursus.

s'Namiddags heb ik een bezoek aan Santa Croce gepland.

Onderweg bezoek ik de kerk van de H. Remigius (patroonheilige van mijn overleden broer) San Remigio was gesticht rond 1000 en herbouwd in de 13de eeuw.

De Santa Croce wordt door de inwoners van Florence wel eens gekscherend hun eigen Florentijnse ‘Pantheon’ genoemd, aangezien zoveel illustere stadsgenoten in deze kerk hun laatste rustplaats hebben gevonden of met een gedenkteken vereerd worden. Het ene grafmonument is nog indrukwekkender dan het andere. De naam van de kerk, Santa Croce (Heilig Kruis) verwijst echter niet naar al die grootheden, maar naar een stuk hout van het Heilige Kruis dat in de sacristie wordt bewaard.

De Santa Croce heeft ook een aantal schitterende fresco's die de moeite van het bekijken meer dan waard zijn, zoals de schilderingen van Giotto over het leven van Sint Franciscus en het fresco van Gaddi in de Baroncelli-kapel. Dit laatste fresco, een engel met slapende herders, is voor zover bekend het eerste fresco dat de kleuren van de avond draagt.

De twee kapellen rechts van het koor, de Bardi- en de Peruzzikapel, zijn beschilderd met schitterende fresco’s van de hand van Giotto – de mooiste schilderingen die hij in Florence naliet. De fresco’s in de Cappella Maggiore zijn onlangs grondig gerestaureerd. De schilderingen van Agnolo Gaddi, die vertellen over de legende van het Ware Kruis, bieden schitterende oorlogsscènes, wonderen, processies en vooral veel prachtig geklede figuren, in de mooiste gewaden, soms zelfs met goudbrokaat als versiering.

Dood van de H Franciscus door Giotto in de Bardi kapel

De Santa Croce is echter vooral bekend omdat de kerk de graven van verschillende grote Italianen herbergt. Galileo Galilei, Lorenzo Ghiberti, Niccolò Machiavelli, Leon Battista Alberti, Giorgio Vasari, Gioacchino Rossini en Michelangelo zijn misschien wel de beroemdste Florentijnen die hier begraven liggen.

Galileo Galilei stierf op 8 januari 1642. Zijn wens was begraven te worden in de Santa Croce-kerk, en dan uiteraard in het familiegraf van de Galilei’s dat zich aan de linkerzijde van het enorme schip bevond. De groothertog van Toscane, Ferdinand II, wilde graag tegemoet komen aan deze laatste wens en Galileo een mooie uitvaart bezorgen. Hij werd echter teruggefloten door paus Urbanus VIII. Die liet vanuit Rome weten dat een luisterrijke begrafenis en een grafmonument in het schip van de Santa Croce veel te veel eer waren voor iemand die tijdens zijn leven zo sterk tegen de leer van de kerk was ingegaan. Dat zou een belediging zijn voor het pauselijk gezag.

Vasari liet op het grafmonument van Michelangelo de drie disciplines waarin Michelangelo zo uitblonk om zijn dood treuren. De schilderkunst, de architectuur en de beeldhouwkunst plengen, in de vorm van vrouwen, hun tranen bij het verlies van zo’n groot kunstenaar

In de kloostergang die bij de Santa Croce hoort ligt een van de mooiste kapellen van Florence, de Cappella Pazzi. Het klooster, en de kapel zijn ontworpen door Brunelleschi, de architect die ook verantwoordelijk is voor de koepel van de Duomo in Florence.

Deze kapel is, net als Brunelleschi’s koepel van de Dom, een van de meesterwerken uit de renaissance in Florence.

Hier zie je ook weer de prachtigste geometrische vormen, versierd met terracotta reliëfs van de apostelen (van de hand van Luca della Robbia).

Ook hier heeft Brunelleschi het eindresultaat helaas niet kunnen bewonderen; hij overleed voordat de kapel helemaal voltooid was.

Il Cenacolo Opera di Taddeo Gaddi, studente di Giotto

La parola "cenacolo" si eredita dal latino Cenaculum, che deriva a sua volta da "cenare". Nei refettori del convento si consumava il pasto in comunione spirituale con la preghiera ascoltando passi evangelici, in una sorta di nutrimento del corpo e dell’anima insieme ai confratelli.

Il refettorio di Santa Croce colpisce anche il più frettoloso dei visitatori con la sua imponente parete affrescata. La sensazione di stupore è immediata: varcata la soglia del refettorio ci si trova in uno spazio dilatato con soffitto a capriate e ci si sente trasportati verso una miriade di figure e cartigli dipinti sulla parete opposta. La simbologia francescana di questo cenacolo è decisamente fra le più affascinanti della città. Osservando attentamente la parete si comprende che vi sono rappresentate ben sei diverse scene: Crocifissione, Ultima cena, San Benedetto in solitudine, Gesù a cena dal Fariseo, San Francesco che riceve le stimmate e una storia di San Lodovico di Tolosa.

Taddeo Gaddi, un studente di Giotto, vi si dedicò con passione nell’arco di circa trent’anni, fra il 1334 e il 1366. Ciò che maggiormente lascia senza parole, prima ancora di essere riusciti a localizzare la Caena Domini, è una specie di gigantesco “albero di Natale” carico di personaggi e iscrizioni.